In het afgelopen jaar hebben er weer veel ontwikkelingen plaatsgevonden in ons vakgebied. In dit artikel nemen we jullie kort mee in een aantal van de belangrijkste trends en ontwikkelingen van 2024:
Het Generiek Kompas
Op 1 juli 2024 werd het Generiek Kompas officieel opgenomen in het Register van het Zorginstituut Nederland. Dit is een belangrijke stap voor de zorgsector, omdat hiermee wordt erkend dat het kompas een breed gedragen, waardevol instrument is voor de kwaliteit en richting van de zorg in Nederland. Het Generiek Kompas heeft als doel om de zorg en kwaliteit van leven voor ouderen en andere zorgbehoevenden te verbeteren door een gedeelde visie en aanpak te bieden. Wij zien dat organisaties waar wij mee samenwerken steeds meer kijken hoe cliënten en het hele netwerk daar omheen kunnen doen wat nog mogelijk is. Onderzoek kan worden ingezet om beleid op dat vlak te ontwikkelen en wij hebben daar dit jaar al veel organisaties bij mogen begeleiden.
Vanuit de geschetste uitgangspunten in het Generiek Kompas, onderscheidt ZorgfocuZ vijf manieren van meten die zorgorganisaties kunnen inzetten. Met deze varianten voldoen zij aan de verplichtingen, maar kunnen juist ook de kansen worden benut om het leren en ontwikkelen écht centraal te stellen en zo systematisch te werken aan kwaliteit.
Steeds meer aandacht voor werkgeluk
Dit jaar zien we een duidelijke stijging in het aantal aanvragen voor medewerkersonderzoeken. Wat hierbij opvalt, is de groeiende focus op werkgeluk. Dit thema wordt steeds belangrijker, zowel in ons werkende leven als in de maatschappij. Werkgeluk draait niet alleen om tevredenheid, maar ook om het ervaren van zingeving en plezier in het werk. We schreven hier eerder dit jaar ook al eens een blog over.
Vooral in de zorg- en welzijnssector zien we deze trend sterk naar voren komen. Organisaties in deze sectoren zetten steeds vaker in op het meten en verbeteren van werkgeluk. Dit is niet verwonderlijk, gezien de impact van het welzijn van medewerkers op de kwaliteit van zorg en ondersteuning. Het onderstreept dat werkgeluk een essentiële pijler is voor duurzame inzetbaarheid en een gezonde werkcultuur.
Professionalisering huisartsenzorg
De huisartsenzorg maakt belangrijke ontwikkelingen door. Er staat natuurlijk een grote druk op huisartsen, waarbij steeds minder tijd voor patiënten is. Huisartsenpraktijken investeren steeds meer in het optimaliseren van hun zorgprocessen en in het vergroten van patiënttevredenheid.
Een belangrijke ontwikkeling in dit kader is het programma Meer tijd voor de patiënt (MTVP), dat vanaf 1 januari 2025 een standaard onderdeel wordt van de basiszorg van de huisarts. Dit programma, opgenomen in het Integraal Zorgakkoord, richt zich op het vergroten van de tijd en aandacht voor patiënten, met als doel de zorg persoonlijker en effectiever te maken.
De implementatie van MTVP zorgt voor extra dynamiek in de huisartsenzorg. We merken dat dit onderwerp organisaties stimuleert om bewuster te kijken naar de behoeften van patiënten én zorgverleners. Dit leidt tot een groeiende vraag naar ondersteuning bij het opzetten en uitvoeren van onderzoek om beleid op dit vlak te ontwikkelen of te evalueren.
De impact van de nieuwe Omgevingswet
Met de invoering van de Omgevingswet verandert er veel voor rekenkamers en gemeenten. Deze wet, gericht op het vereenvoudigen en bundelen van regels voor de fysieke leefomgeving, brengt nieuwe verantwoordelijkheden en uitdagingen met zich mee. Gemeenten hebben nu een grotere rol in het maken van afwegingen over ruimte, milieu en economie. Voor rekenkamers betekent dit concreet dat het toezicht op de uitvoering van beleid complexer wordt.
We merken dat dit leidt tot een veranderende behoefte aan onderzoek. Rekenkamers richten zich meer op thema’s zoals participatieprocessen, omgevingsvisies en de effectiviteit van het gemeentelijk beleid binnen de kaders van de Omgevingswet. Vanuit gemeenten ontstaat er juist meer vraag naar ondersteuning bij het monitoren van de resultaten en het borgen van de kwaliteit van de besluitvorming.
De Omgevingswet vraagt om een andere manier van werken, waarin samenwerking, maatwerk en het betrekken van burgers centraal staan. Deze ontwikkelingen maken het noodzakelijk voor gemeenten en rekenkamers om hun onderzoeksmethodes en aandachtspunten aan te passen aan de nieuwe realiteit. Een interessante en uitdagende transitie, die vraagt om innovatieve benaderingen en een scherpe blik op de uitvoering van de wet in de praktijk.
