Uit het afstudeeronderzoek van Marieke Lamers bij ZorgfocuZ blijkt dat chronisch zieken meer symptomen vertonen van angststoornissen en depressie. Chronisch zieken met een relatief beperkende ziekte in het alledaagse leven, vertonen gemiddeld 12,5% meer symptomen van angst en depressie dan gezonde mensen.
Deze verhoogde prevalentie van angst en depressie bij chronisch zieken heeft verschillende oorzaken. Zo kunnen medicijngebruik en fysiologische veranderingen een rol spelen in het ontstaan van depressies. Ook pijn, angst, onzekerheid en stress over de aandoening kunnen leiden tot depressie. Bovendien kunnen chronisch zieken door hun beperkingen minder participeren in de samenleving. Werken of sporten gaat bijvoorbeeld niet. De sociale contacten die horen bij dit soort participatie vallen daardoor weg. Hierdoor ervaren chronisch zieken minder gedragsbevestiging en hebben ze het gevoel ‘er niet bij te horen’. Dit kan leiden tot angst en depressie.
De gevolgen van angst en depressie bij chronisch zieken zijn groot. Angst en depressie bij chronisch zieken zorgen in veel gevallen voor een verergering van de lichamelijke klachten, een grotere kans op ziekenhuisopname en zelfs een verhoogde mortaliteit. Dit zorgt voor veel persoonlijk leed en draagt bij aan een stijging van de zorgkosten. Het aantal chronisch zieken zal tussen nu en 2040 stijgen van 32 naar 40 procent. Deze stijging heeft te maken met de vergrijzing, maar ook vroege opsporing van ziekten en betere behandelmethoden waardoor zieken langer in leven blijven spelen een rol. Om te voorkomen dat het aantal mensen met angststoornissen en depressieve klachten mee stijgt, zal er iets moeten gebeuren.
Een eerste oplossing zou gezocht kunnen worden in de eerstelijnszorg. Depressieve klachten blijken bij chronisch zieken vaak niet te worden herkend in de eerste lijn. Wanneer het probleem wordt herkend kan er worden gewerkt aan de aanpak: een brede inzet van interventies gericht op het verminderen van pijn en stress bij chronisch zieken zou het aantal symptomen van angst en depressie bij deze groep wellicht reduceren. Uit onderzoek blijkt dat een minimale psychologische interventie het aantal depressieve symptomen bij chronisch zieken al kan verminderen.
Marieke Lamers is bij ZorgfocuZ afgestudeerd als Socioloog van Gezondheid, Zorg en Welzijn aan de Rijksuniversiteit Groningen en is inmiddels werkzaam bij ZorgfocuZ als onderzoeker.
